Thứ Năm, 14 tháng 7, 2011

Bài 6, bài 7 (Đạo xử thế).

Bài 6:
Người ác là hòn đá mài của người thiện.


Người không lương thiện tuy mọi người đều căm ghét, nhưng xét lại cũng có cái tốt, vì mọi người có thể nhìn vào đó để soi xét răn đe bản thân, không đi làm những điều bất thiện. Nếu không nhìn thấy người bất thiện, bản thân sẽ hành động càn gỡ mà không biết nghĩ lại hoặc làm những điều đồi bại mà không cảm thấy hổ thẹn.
Trong nhà không có người bất thiện, thế thì hành vi hiếu thuận cha mẹ, thương yêu anh em sẽ không được biểu dương; trong làng nếu không có người bất thiện, thế thì những việc tốt có đạo lý sẽ không được đề cao. Sự tồn tại của người không lương thiện sẽ giống như hòn đá mài, tuy người ta có thể bị mài tổn, nhưng dao búa cũng nhờ nó mà thêm sắc bén.
Lão Tử nói: "Người không lương thiện là cái gương xấu của người lương thiện", chính là đạo lý đó. Nếu nhìn thấy người không lương thiện mà lại đi làm việc đồi bại giống như họ, thậm chí lại tranh cao thấp với họ, như vậy chỉ việc làm hại mình thôi, không có ích lợi gì.
Viên Thái (Nam Tống)

Bài 7:
Làm người phải nội phương ngoại viên.


Cứng quá dễ gãy, căng quá dễ vỡ. Cái gì cũng quá ắt sẽ bị bẻ gẫy, căng quá ắt sẽ bị nứt vỡ. Làm người ở đời cũng như vậy, không được quá cứng rắn, bộc trực.
Ở đời biết tiến mà biết thoái, biết cương cũng biết nhu; an thân xử thế phải biết tiến thoái, vừa có nguyên tắc lại phải linh hoạt.
Thời thế biến thiên, vạn vật phát triển cũng biến đổi theo, do đó đối sách cũng phải tuỳ cơ ứng biến. Làm người phải trong lòng chính trực, ngay thẳng mà bên ngoài linh hoạt khéo léo. Cây quá thẳng đứng không thể tạo được bóng râm, người quá ngay thẳng sẽ không có bằng hữu. Đối xử với mọi người trong nhu hoà có ngay thẳng; xử lý sự việc trong tinh tế có quả đoán; nhận thức đạo lý trong chính xác phải có linh hoạt.
Đối nhân xử thế phải linh hoạt biến thông, không cố chấp. Xử thế thiếu linh hoạt thì chẳng khác nào người gỗ, bất kể đi đến đâu cũng bị người ta chê trách.
Làm người cũng có khi mắc phải thiếu sót, gặp phải tình thế này cũng nên tìm cách bổ cứu.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét