Bài 18; bài 19 (Đạo xử thế).

Bài 18:

Nghe nói xấu không giận, lấy đức báo oán

Con người sống trong xã hội không thể không nghe đến lời nói xấu. Nghe người khác nói xấu về mình là nổi giận, thế thì người tâng bốc nịnh hót bạn sẽ xúm lại. Bản thân mắc sai lầm lâu ngày không phát hiện ra, sẽ dẫn đến đại hoạ. Người quân tử nghe người khác nói xấu về mình sẽ không nổi giận, lời nói xấu không đúng sự thật, cũng không cần biện giải. Lời nói xấu phát ra ắt có nguyên nhân, tự mình đứng ra cải chính cũng chẳng được gì.
Thà bị người khác nói xấu, chứ không đi nói xấu người khác; thà bị người khác ức hiếp chứ không đi ức hiếp người khác; thà để người khác mắc lỗi với mình, chứ không để mình mắc lỗi người khác. Khi bị người khác phỉ báng, nếu đứng ra tranh cãi, chẳng bằng tạm thời nhẫn nhịn; khi bị người khác gây hấn, nếu lo phòng bị cảnh giới, chẳng bằng đứng ra hoà giải. Lấy hành vi chân chính đáp lại oán hận của người khác, dùng lời nói và hành động chính nghĩa để hoá giải hận thù của người khác.
Làm thế nào để có thể ngăn chặn những lời phỉ báng? Tốt nhất là không đứng ra tranh cãi, vì càng tranh cãi thì người phỉ báng càng đặt điều sinh sự.
Cứng quá dễ gãy; nhiều quá dễ bục; căng quá dễ đứt. Cổ nhân cho rằng: một mực cứng rắn sẽ dễ dàng bị bẻ gãy, đạo xử thế quý ở chỗ cương nhu kết hợp.

Chu Bá Lư (Đời Thanh)

Bài 19:
Không được vô cớ chịu ân người khác

Ăn nửa bát của người ta, bị người ta sai bảo. Ăn cơm của người ta, sẽ bị người ta sai khiến; chịu ân huệ của người ta, sẽ bị người ta chi phối.
Khi nghèo khó ít nhận của cho, ngày sau ít vướng mắc; khi hoạn nạn ít cầu xin, ngày sau ít thẹn lòng.
Không được vô duyên vô cớ nhận lấy tiền của hay khoản cho đãi của người khác. Vô cớ chịu ân người khác, nợ ân khó đền. Bởi thế tục ngữ có câu: "Vô công hưởng lạc, ăn ngủ không yên".
Người nhận lấy sự bố thí của người khác thường do chịu ân huệ nên luôn khúm lúm, thẽ thọt trước mặt người ban ân; phía người ban ân, thường do có ân với người khác nên tự cảm thấy mình là bậc cao nhân.
Nam tử mang ân huệ người khác phải lấy khả năng báo đền của mình để hạn độ, thường ngày không được dễ dàng chịu ân người khác một cách vô cớ. Mang ân phải báo đáp, nợ nhân tình khó trả.
Trong thiên hạ có ba loại nguy hiểm: Thiếu đạo đức mà hưởng nhiều sùng ái; tài năng kém mà ở ngôi vị cao; không lập công lớn mà nhận nhiều tiền của.

Trương Chi Động (Đời Thanh)